Historia stadionu przy T29

Stadion Traugutta 29 w Gdańsku – stadion piłkarski w Gdańsku, w osiedlu administracyjnym Aniołki, stanowiący własność Gdańskiego Ośrodka Sportu (od 2000). W latach 1945-2011 swoje mecze rozgrywała na nim drużyna piłkarska Lechii Gdańsk. Obecnie jest to głównie boisko treningowe.

Stadion przy ulicy Traugutta swoje istnienie zawdzięcza popularności futbolu, która zaczęła się w Gdańsku w pierwszej połowie lat 20. XX wieku. Wtedy w ciągu zaledwie kilku lat rozpoczęło działalność kilkanaście nowych klubów sportowych z sekcjami piłkarskimi, bądź samodzielnych drużyn futbolowych. W tym czasie w Gdańsku istniały właściwie tylko trzy miejsca, na których można było grać w piłkę nożną. Pierwszym był Heinrich Ehlers Platz zbudowany w 1911 roku, drugim Sportplatz Neuschottland, który powstał w 1916 roku, a trzecim boisko Ertelplatz w Nowym Porcie.

Zaistniała więc konieczność wybudowania kolejnych boisk i stadionów. Wtedy to we wschodniej części Wrzeszcza powstał stadion będący protoplastą obecnie istniejącego Stadionu Miejskiego Lechia. Zlokalizowano go przy ulicy St. Michaelsweg 73a, w miejscu dawnej strzelnicy wojskowej. Otwarcie stadionu nastąpiło w drugiej połowie 1927 roku. Nosił nazwę Jahn-Kampfbahn i nie miał stałego gospodarza. Miał pełnić funkcję stadionu miejskiego, bez określonego przeznaczenia. Na zdjęciu lotniczym z 1929 roku widać stadion z murawą i bieżnią dookoła oraz z dwoma niezadaszonymi trybunami: jedną po stronie zachodniej, drugą po stronie wschodniej. Dokoła boiska usypano niewysoki wał, na którym nie było ławek. Po obu stronach stadionu przygotowano trawiaste place mogące służyć do uprawiania innych dyscyplin sportu.

W latach  30. do władzy w Niemczech doszli naziści. Wkrótce także i w Wolnym Mieście Gdańsku. Gauleiter Wolnego Miasta Gdańska Albert Forster zdecydował się na adaptację stadionu Jahn-Kampfbahn na potrzeby nazistów. Polegało to na rozbudowaniu trybuny zachodniej i dobudowaniu jej zadaszenia. Cała trybuna miała konstrukcję drewnianą i kształt podobny do dzisiejszej trybuny. Zwiększono wysokość wałów okalających boisko. Pozwoliło to na wykonanie 30 rzędów dla widzów stojących. Jednocześnie zlikwidowano trybunę wschodnią, ale wał po tej stronie nie został zamknięty. Pojemność stadionu po przebudowie określano na około 12 tysięcy widzów. Całość kompleksu ukończono w 1935 roku i nazwano imieniem pomysłodawcy. Od tego czasu stadion nosił nazwę Albert Forster – Stadion.

Przed wybuchem drugiej wojny światowej, jak i w czasie jej trwania odbywała się tu niezliczona liczba wieców i defilad z udziałem najwyższych dygnitarzy NSDAP. Rozgrywano również zawody sportowe, głównie mecze piłki nożnej i zawody lekkoatletyczne. Po wojnie stadion trafił pod zarząd miasta Gdańska. Zmieniły się jego nazwa i adres.

Odtąd był to Stadion Miejski przy ulicy Traugutta 73. Początkowo stacjonowała na nim jednostka wojskowa. Od sierpnia 1945 roku stadion przekazano na cele sportowe. Głównym użytkownikiem stadionu był nowo powstały KS BOP. Pierwszą wielką imprezą po wojnie było Święto Sportu, które odbyło się w dniach 28–29 sierpnia 1945 roku. Potem stadion stał się miejscem rozgrywania wielu imprez sportowych, głównie meczów piłki nożnej.

W pierwszej połowie 1948 roku rozbudowano stadion, między innymi podwyższono jego koronę. W tym celu wykorzystano gruz pochodzący z gdańskiej starówki. Podwyższenie korony stadionu pozwoliło na wykonanie szesnastu rzędów dla widzów (jako miejsca stojące). Wysokość stopnia każdego rzędu była znacznie wyższa niż przed wojną. Pojemność stadionu szacowano wtedy na około 20 tysięcy widzów. Koniec lat 40. XX wieku to okres wielu znaczących imprez sportowych na stadionie.

Oprócz meczów ligowych zespołu Lechii rozegrano tu mecz międzypaństwowy drugiej reprezentacji Polski z reprezentacją Węgier B (10 lipca 1949 r.), XXV Mistrzostwa Polski w Lekkoatletyce (23–25 lipca 1949 r.). W  latach 1948–1950 po wschodniej stronie stadionu, w  okolicach kas biletowych, wybudowano budynki wraz z halą sportową. W 1950 roku kompleks tych budynków we władanie objął Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Sportowego (WOSS).

W latach 1952–1956 budynki stały się siedzibą nowo powstałego Technikum Wychowania Fizycznego (TWF). Sam stadion, zgodnie z wolą ówczesnych władz, trafił w drugiej połowie 1950 roku pod administrację Zrzeszenia Sportowego Budowlani. Od tamtej pory jest stadionem Budowlanych. Podwyższone w 1948 roku skarpy korony stadionu zaczęły się osuwać. Konieczne stało się przeprowadzenie remontu, który wykonano w pierwszej połowie 1951 roku. Prace przy stadionie wiązały się między innymi z zamknięciem korony wału stadionu od strony wschodniej, ze wzmocnieniem konstrukcji skarp wałów korony oraz usypaniem dwóch dojazdów do korony od wschodniej strony stadionu. Przebudowa pozwoliła na zwiększenie pojemności stadionu do około 25 tysięcy widzów (niektóre źródła podają nawet 30 tysięcy widzów).

W latach 1954–1958 po zachodniej stronie stadionu zbudowano korty tenisowe oraz dwa boiska do gry w koszykówkę i siatkówkę. Pod koniec 1954 roku do pomieszczeń pod trybunami stadionu przeniósł się sekretariat TKS Budowlani (od maja 1955 roku – TKS Lechia). W styczniu 1957 roku reaktywowano KS Lechia, który przejął stadion we władanie. Nieco wcześniej, w drugiej połowie 1956 roku, doszło do przeprowadzki Technikum Wychowania Fizycznego do nowo wybudowanych budynków przy ulicy Czyżewskiego w Oliwie. Wtedy to rozpoczęła się prawie dwuletnia batalia o przejęcie pozostawionych przez TWF budynków i hali sportowej. Batalia ta zakończyła się sukcesem. Od 1958 roku można już mówić o kompleksie sportowym Lechii. Na infrastrukturę klubową składały się: stadion z głównym boiskiem, dwa boczne boiska (niestety, o nawierzchni piaszczystej), trzy korty tenisowe, dwa leżące obok kortów boiska do siatkówki i koszykówki oraz hala sportowa i budynki po dawnym TWF. Wszystko pod jednym adresem – Traugutta 29. Pod koniec lat 50. XX wieku na stadionie wyremontowano bieżnię lekkoatletyczną, wyasfaltowano drogi prowadzące na koronę stadionu, usypano wał odgradzający boczne boisko zwane Saharą (po wschodniej stronie stadionu) od rzutni młotem (i dyskiem), która była usytuowana tuż przy budynkach klubowych. W sierpniu 1959 roku po raz drugi w historii na stadionie odbyły się mistrzostwa Polski w lekkoatletyce.

Niestety, w latach 60. doszło do zastoju, nie przeprowadzano wtedy żadnych istotnych remontów, tylko doraźne naprawy. Obiekt powoli ulegał niszczeniu. Poprawa sytuacji finansowej klubu na początku lat 70. spowodowała kreślenie śmiałych wizji związanych z jego rozbudową. Pisano wtedy o wielkiej rozbudowie, która miała obejmować renowację płyty boiska głównego, zainstalowanie oświetlenia, wymianę żużlowej bieżni lekkoatletycznej na tartanową, powiększenie pojemności amfiteatru stadionu do 45 tysięcy widzów. Dodatkowo renowacje miały dotyczyć dwóch boisk bocznych, kortów tenisowych, boisk do koszykówki i siatkówki, planowano tor kolarski. Rozbudowane i wyremontowane miały być istniejące zabudowania, w których miały się znaleźć między innymi 25-metrowa pływalnia, druga hala sportowa, kilka sal treningowych. Całość, jak szacowano, wymagała zainwestowania ponad 100 milionów złotych.

T29 w roku 1974

Projekt został zatwierdzony przez WKKFiT w Gdańsku, a potem przez ówczesnego ministerstwa budownictwa. Niestety, w połowie lat 70. przyszedł kryzys gierkowski i niewiele z tego zdołano zrealizować (głównie dotyczyło to zabudowań). Obiekt przy Traugutta nadal podupadał. Aż przyszły lata 80. XX wieku.

Mimo powszechnie panującego kryzysu obiekt przy Traugutta doczekał się remontu. Wielki entuzjazm środowiska sportowego w Gdańsku związany ze zdobyciem przez piłkarzy Lechii Pucharu Polski oraz z ich walką w europejskim Pucharze Zdobywców Pucharów wraz z poparciem władz miasta Gdańska oraz zakładów patronackich klubu umożliwił przeprowadzenie długo oczekiwanego remontu. Prace trwały w lipcu i sierpniu 1983 roku. Obejmowały przede wszystkim remont amfiteatru stadionu. Wybetonowano szesnaście rzędów amfiteatru, na których zainstalowano drewniane ławy (mocowane kotwami). Odnowiono ogrodzenia pomiędzy sektorami. Przeprowadzono remont zaplecza socjalnego pod trybunami (szatnie, prysznice itp.), przygotowano salkę konferencyjną, przystosowano część trybuny do obsługi prasowej. Uporządkowano cały teren obiektu, wyasfaltowano drogi dojazdowe do stadionu, uzupełniono braki w ogrodzeniu obiektu. Koszt remontu stadionu wyniósł ponad 60 mln złotych.

28 września 1983 roku odbyło się najważniejsze wydarzenie sportowe w historii obiektu przy Traugutta – mecz Lechia Gdańsk – Juventus Turyn w ramach Pucharu Zdobywców Pucharów. Impreza zgromadziła rekordową widownię w historii obiektu, prawdopodobnie około 40 tysięcy osób.

Przez blisko pięć następnych lat stadion był świadkiem wielu ciekawych wydarzeń sportowych. W 1984 roku awans piłkarzy do pierwszej ligi. Niejako z tej okazji pomalowano ławki amfiteatru w dwóch kolorach: białym i zielonym (rok później kolor biały został zastąpiony żółtym). Przez cztery sezony kibice Lechii pasjonowali się meczami ekstraklasy.

W kwietniu 1987 roku na stadionie Lechii rozegrano jedyny mecz naszej reprezentacji o punkty. Mecz Polska – Cypr w ramach eliminacji do VIII Mistrzostw Europy. Spotkanie zgromadziło komplet widzów (około 30 tysięcy). Wynik bardzo niespodziewany – remis 0:0. Gra piłkarzy Lechii w pierwszej lidze gromadziła dużą widownię na stadionie. Władze klubu planowały wtedy między innymi zainstalowanie oświetlenia stadionu. Na planach niestety się skończyło. Na bocznym boisku (Saharze) próbowano zasadzić trawę. Próby te również spełzły na niczym. Wraz ze spadkiem piłkarzy do drugiej ligi powrócił marazm.

Zmiany polityczne w latach 1989–1990 wymusiły inne działania klubów sportowych. Lata 90. XX wieku to poszukiwania w KS Lechia złotego środka pozwalającego na sprawną działalność sportową. Ważne było zdjęcie z klubu kosztów utrzymywania obiektu.

Udało się to dopiero w 2000 roku. Od tego czasu właścicielem obiektu przy Traugutta 29 był Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gdańsku (od 2017 r. Gdański Ośrodek Sportu). Aby podkreślić, kto głównie korzysta z obiektu, jego nazwa to Stadion Miejski Lechia. Po przejęciu obiektu przez MOSiR stadion zaczęto powoli modernizować. Najpierw zastąpiono na trybunie drewniane ławki plastikowymi krzesełkami. Spowodowało to zmniejszenie pojemności trybuny z około 3 tysięcy widzów do niecałych 2 tysięcy. Wkrótce podobne działania nastąpiły na amfiteatrze. Zaczęto od tzw. trybuny prostej, potem przyszedł czas na łuki stadionu. Wymiana drewnianych ławek na plastikowe krzesełka spowodowała zmniejszenie pojemności stadionu. Obecnie maksymalnie może tam przebywać około 15 tysięcy widzów (około 12 tysięcy krzesełek plus 3 tysiące miejsc stojących).

 

 

W latach 2006–2010 zintensyfikowano prace przy modernizacji obiektu. Władze miasta Gdańska zdecydowały, że stadion będzie typowo piłkarski – znikną bieżnia wokół płyty oraz wszystkie rzutnie. Wymieniono nawierzchnię na płycie boiska, trawa pokryła całą płytę główną stadionu. Boisko, które do tej pory miało wymiary 108 × 64 metry, zostało poszerzone do wymiarów 110 × 70 metrów. W przerwie zimowej sezonu 2007/2008 zamontowano oświetlenie głównej płyty stadionu o natężeniu światła 2000 luksów, a latem 2008 roku zainstalowano system podgrzewania murawy. Wyremontowano też dwa boczne boiska.

Najpierw w 2008 roku to znajdujące się po stronie zachodniej głównego stadionu. Od tego momentu boisko to miało wymiary 90 × 55 metrów, sztuczną nawierzchnię i oświetlenie. W 2009 roku na miejscu dawnej Sahary oddano do użytku drugie boczne boisko. Zmieniono wówczas orientację geometryczną boiska w porównaniu z Saharą. Oś geometryczna Sahary była praktycznie równoległa do płyty głównej, oś nowego biegnie prostopadle do osi płyty głównej. Wybudowanie nowego boiska wiązało się między innymi z  rozebraniem wału odgradzającego boczne boisko od rzutni młotem i z likwidacją samej rzutni. Nowe boisko ma wymiary 105 × 68 metrów i nawierzchnię z naturalnej trawy. Dodatkowo posadowiono trybunę z plastikowymi krzesłami na 500 widzów. Zainstalowano oświetlenie o natężeniu 300 luksów. Ostatnimi elementami obiektu, które podlegały modernizacji, były zabudowania administracyjne wraz halami sportowymi i kasy biletowe. Całość była gotowa w 2013 roku.

Obecnie kompleks sportowy GOS obejmuje:

źródło: 60 lat rugby w gdańskiej Lechii / wikipedia / 30 Dni / własne